Wat kan uw MKB Familiebedrijf nu doen in economisch onzekere tijden (en Covid-19)?

Deze vraag is heel actueel nu ondernemers steeds meer gaan voelen wat de economische effecten van de Coronacrisis zijn. De onzekerheid van de huidige economische omstandigheden geven reden om goed te (blijven) kijken naar uw bedrijfsvoering. In deze blog 3 actuele actiepunten voor onzekere tijden in het MKB.

Eerst even enkele feiten over de huidige situatie (zomer 2020):

• Tot op het hoogste niveau zijn die effecten onderschat. Allerlei ramingen moeten voortdurend worden bijgesteld en nationale economieën krimpen fors;
• Ondanks berichten dat het vaccin tegen Covid-19 er bijna zou zijn, is de werkelijkheid dat het er niet is, noch dat er een waarschijnlijk tijdstip is van wanneer wel. Van eerdere pandemieën is bekend dat virussen kunnen muteren;
• Hiermee staat alles met betrekking tot uitzicht op herstel van de economieën op losse schroeven;
• Ondertussen gaan de werkloosheidscijfers dramatisch omhoog en blijven aankondigingen van (massa)ontslagen komen;
• Dat kan ook niet anders, want bedrijven gaan – na afloop van de Coronamaatregelen – eerst betalingsproblemen krijgen, die uiteindelijk tot faillissement kunnen leiden;
• Kortom: zonder vaccin geen uitzicht op herstel van de algehele situatie van voor Covid-19!

Wat kan uw MKB Familiebedrijf dan nu doen in deze economisch onzekere tijden?

Toch wel wat! Een kleine opsomming met uitwerking:

1. Accepteren dat het met uw bedrijf minder goed kan gaan
2. Uw MKB onderneming ‘tegen het licht houden’
3. Een scenarioplanning voor uw bedrijf opmaken.

Stap 1: accepteren dat het minder goed kan gaan

Dit klinkt eenvoudig maar dat is het bepaald niet. Immers, alles in uw MKB-bedrijf is geënt op de gang van zaken van voor de komst van Covid-19. Acceptatie kan dan inhouden dat u en uw onderneming zullen moeten wennen aan ‘minder’. Minder omzet bij meestal gelijkblijvende kosten (die worden niet zo snel minder!). Automatisch houdt dat dan ‘n lager resultaat in, zodat u ook privé met minder genoegen zult moeten nemen. Dat is best lastig!

Acceptatie van de hierboven genoemde feiten kan u dan ook tot de conclusie brengen dat er wat met uw bedrijf moet gebeuren. Hoe pakt u dat bijvoorbeeld aan?

Stap 2: doorlichting van uw MKB-bedrijf

We beginnen met analyseren:

• Welke omzet is er weggevallen, waardoor en komt dat wellicht nog terug?
• Als dat niet te verwachten is, dan moet u op zoek naar andere omzet vanwege uw kosten.
• Afgezien van de vraag wat die nieuwe omzet zou moeten zijn, die wordt meestal al door een ander bedrijf gemaakt en u moet daar tegenop boksen. Zo eenvoudig is dat dus niet;
• U zou (al of niet met een deskundige) uw MKB onderneming kunnen doorlichten. Dat kan u een overzicht geven van uw kansen en mogelijkheden, maar ook van uw minder sterke kanten.

Stap 3: scenarioplanning opmaken

Vervolgens dienen er beslissingen te worden genomen.

• Als ‘minder’ blijvend is, dan moet u wel afslanken (personeel) en verder kosten besparen (krimpen om te overleven);
• Als ‘minder’ heel veel ‘minder’ is, kan slim saneren een optie zijn. Bedenk dat bijlenen uiteindelijk terugbetaald moet worden;
• Als innovatie in aanmerking komt, is dat momenteel aan aantrekkelijke optie (met het oog op eventuele subsidie). U kunt dan gebruik maken van de uitkomsten van het doorlichten van uw MKB-onderneming.

Tenslotte, het zijn onzekere tijden

De keuze van de overheid, die weinig intelligente lockdown, heeft direkt en indirekt enorme economische gevolgen. Vele ondernemers werden niet ziek, maar zien zich geconfronteerd met dalend inkomen of dreigend faillissement. En wat is het perspectief op betere tijden? Dat is heel onzeker!

Mocht u ondersteuning zoeken bij het doorlichten van uw MKB-bedrijf of als u (aanvullende) financiering voor uw onderneming zoekt, dan ben ik u graag van dienst. Neem gerust vrijblijvend contact met mij op.

Heylsame groet,

Frank Visser
Register Belasting- en Bedrijfsadviseur

T: 06-55701074
E: info@heylsameraed.nl

Het postnatale Coronatijdperk en uw MKB (familie)bedrijf - deel III

Steeds sterker wordt duidelijker dat we de effecten van de Coronacrisis hebben onderschat. Ramingen moeten worden bijgesteld. De kardinale vraag is: wordt het ooit weer zoals voor de Coronacrisis? Daarover gaan deze blogs. Om dat wat er op ons afkomt bij u dichterbij te brengen, ga ik in dit deel III verder met de voorbeelden.

• alleenstaande moeder met 2 kinderen: kosten kinderopvang stijgen doordat subsidies worden ingeperkt. Als ze geluk heeft met de oppas, kan ze flexibel gaan werken. Maar dan moet alles meezitten, anders daalt haar inkomen of raakt ze in de bijstand;
• in gezin B krijgt de ene partner ontslag. De andere partner is weliswaar in loondienst, maar loonsverhogingen e.d. zitten er niet meer in, terwijl hun uitgaven maar blijven stijgen (winkelprijzen, overheidslasten e.d.);
• alleenstaande C is zelfstandig, maar niet AOV verzekerd. Er vindt een bedrijfsongeval plaats en hij wordt arbeidsongeschikt. Geen AOV uitkering, noch een andere verzekering. Resteert de bijstand;
• ondernemer D moet op een gegeven moment wat hij aan Corona lening(en) heeft ontvangen terugbetalen en kan dit niet. Bij financiering lukt ook niet omdat de huisbankier de leningsvoorwaarden heeft aangescherpt. Wat gaat er met hem gebeuren?

We moeten naar mijn idee rekening houden met een prijsexplosie op heel veel terreinen. We hebben al een Coronatoeslag, maar dit is slechts het begin. Bedrijven zullen alles doen om te overleven. Dat kan maar op een manier en dat is de prijzen verhogen om levensvatbaar te blijven. Daarnaast zit onze overheid met de gevolgen van haar Coronamaatregelen (sterk opgelopen staatsschuld).

Tenslotte nog dit:

• de vakbonden geven al aan dat loonsverhoging er even niet inzit. Dit is slechts het begin! De invloed van vakbonden zal minder worden, omdat anders bedrijven ten onder gaan;
• de ramingen van gerenommeerde instituten als DNB, CPB, SCP en dergelijke zijn beperkt tot weinig waard. Dat komt door de complexiteit van de Coronacrisis. Zij is namelijk niet beperkt tot ons land en daarom niet goed in kaart te brengen. Want wat doen andere (export) landen? En wat de ECB, behalve de geldpers inflatoir aanzwengelen?
• het enige waar we wat aan hebben, is rapportage van de afgelopen periode. Recent voorbeeld: ‘’Het conjunctuurbeeld is in juni (2020) fors verder verslechterd. De economie is diep in een fase van laagconjunctuur gekomen.’’ Bron: CBS.

Conclusie: die kan niet anders luiden dan dat er in heel veel gevallen krapte komt in de ‘portemonnee’ - alleen al door de gestegen prijzen – of dat er een inkomensdaling optreedt door minder werk of zelfs ontslag (hopelijk maar voor een van beide partners).
Dan kan het niet anders of we moeten bezuinigen, willen we niet persoonlijk geconfronteerd worden met ‘eindstations’, zoals deurwaarders, curatoren e.d.

Het laatste dat ik zou willen is u bang maken. Voortschrijdend inzicht gebiedt echter aan te geven dat we rekening moeten houden met barre tijden. Daarom dit drietal blogs. Ik hoop dat u op tijd begint om uw financiële bakens te verzetten. Bij het Nibud kunt u terecht voor modellen om uw uitgaven in kaart te brengen. De slogan ‘’meten is weten’’ is de enige die een gouden toekomst tegemoet gaat…

Heylsame groet,

Frank Visser
Register Belasting- en Bedrijfsadviseur

T: 06-55701074
E: info@heylsameraed.nl

Het postnatale Coronatijdperk en uw MKB (familie)bedrijf - deel II

Wat een ieder bezighoudt is deze vraag: wordt het ooit weer zoals voor de Coronacrisis? Daarover gaat deze blog. In deel I is het eerste item (terugbetaling) behandeld. Ik vervolg dan ook nu in deel II met item 2. 

Ad 2. Coronapakket 2.0

Het eerste pakket voldeed niet, het tweede gaat dat ook niet doen. Wat denkt u van het volgende:

• de beperking van de ontslagboete: werkgevers hebben geen tijd om ellenlang met de vakbonden te overleggen. Zij moeten, met alles wat op hen afkomt, hun (familie)bedrijf zien overeind te houden of zelfs te redden;
• de tegemoetkoming vaste lasten (TVL) voldoet niet; citaat: ‘de ondernemersorganisaties hebben berekend dat voor bedrijven vanaf 12 medewerkers de regeling slechts een fractie van de vaste lasten dekt. Terwijl bijna de helft van de werkgelegenheid zit bij ondernemingen van deze omvang. Veel bedrijven vrezen voor ontslagen en hun continuïteit nu de reserves uitgeput raken’;
• het bezwaar van NOW.1 is met NOW.2 niet weggenomen: de niet voor de SVW verzekerde werknemers vallen buiten de boot. Dat zijn bijvoorbeeld directeuren van vennootschappen, zoals BV’s;
• bij TOZO.2 wordt het partnerinkomen meegewogen, waardoor er op de meer dan 1 miljoen(!) ZZP’ers ten opzichte van TOZO.1 flink bezuinigd gaat worden;
• Samengevat: het Coronapakket 2.0 is een onevenwichtig en tekortschietend nieuw pakket, waarbij er nu al op de subsidierem wordt getrapt.

N.B.: ook is duidelijk geworden dat – hoe dan ook – ondernemers (te) weinig gebruik maken van de aangeboden Coronafaciliteiten. Men laat mogelijkheden liggen en aanvragen worden afgewezen.

Ad 3. Inzicht

Voortschrijdend inzicht kan niet anders dan tot deze conclusie leiden: ons welvaartsniveau gaan we niet houden. We accepteren meer inkomen gemakkelijk; inleveren daarentegen is op z’n zachts uitgedrukt ongemakkelijk. We hebben immers onze vaste lasten! En we hebben toch rechten?! Allemaal waar, maar we zullen ons moeten aanpassen, genoegen moeten nemen met minder.

Ad 4. houding

Om genoegen te kunnen nemen met minder, dienen we onze houding onder de loupe te nemen. In de zin van: wil ik mij aanpassen? En waaraan? Om de werkgelegenheid – lees de (familie)bedrijven – mee te helpen redden, zie ik af van: mijn 13^e maand, mijn bonus, mijn periodieken en wellicht meer.
Onze levensstijl zal moeten veranderen, één van ‘het kan niet op’ naar het kan wél op of het ís op.

Ad 5. besef

Beseffen wat de coronacrisis in haar totaliteit zal uitwerken, is niet te doen. Het is niet alleen nationaal, het is een wereldkwestie. Elk land dient haar eigen, soms specifieke verantwoordelijkheid in deze te nemen. Daarvan afgeleid een iedere ingezetene, groot en klein, jong en oud.
Om het wat dichterbij te brengen, de volgende voorbeelden:

• -in gezin A krijgt de ene partner veel minder werkuren bij de werkgever. De andere partner is zelfstandig en heeft veel minder werk, omdat mensen ophouden met opdrachten te geven. Dat moeten die mensen wel doen om ongeveer dezelfde of ergere redenen dan in dit gezin.

N.B.: vanwege de lengte van deze blog, onderbreek ik mezelf en verplaats de overige voorbeelden en wat daarna nog komt, naar deel III, dat volgende week zal verschijnen.

Heylsame groet,

Frank Visser
Register Belasting- en Bedrijfsadviseur

T: 06-55701074
E: info@heylsameraed.nl

Het postnatale Coronatijdperk en uw MKB (familie)bedrijf - deel I

Heel langzaam wordt steeds duidelijker wat de Coronacrisis gaat uitwerken. En dat niet alleen voor vandaag maar vooral ook in de komende tijd. Citaat van 10 juni 2020:
‘’De coronacrisis slaat nog altijd ongenadig hard toe in het bedrijfsleven. Meer dan een derde van de bedrijven houdt het zo niet langer dan drie maanden vol en bijna 20 procent kan niet aan zijn financiële verplichtingen voldoen. Een toenemend aantal bedrijven maakt gebruik van de maatregelen uit het tweede noodpakket’’(Bron: MKB-Nederland).

Maar…, wordt het ooit weer zoals voor de Coronacrisis? Daarover gaat deze blog.

Mijn punten

Hiermee bedoel ik zaken die u en uw MKB (familie)bedrijf direkt, daarna, tot in jaren of zelfs voor altijd kunnen gaan raken. Ik kom tot de volgende opsomming:

1. terugbetaling
2. Coronapakket 2.0
3. inzicht
4. houding
5. besef

Ad 1. Terugbetaling

In mijn vorige blog heb ik ditzelfde punt behandeld. Nu, slechts enkele weken later, moet ik u met uw MKB (familie)bedrijf alweer waarschuwen. Dit keer is de toon dan ook een stuk ernstiger, vanwege – laten we het zo noemen – voortschrijdend inzicht.

Met betrekking tot het terugbetalen meen ik het volgende te mogen opmerken:

• -u hebt nu voor een zeker bedrag geleend. U moet op korte termijn - bijvoorbeeld het vakantiegeld - nog uitbetalen, maar de geldmiddelen schieten tekort. U moet dan van het nieuwe pakket Coronamaatregelen 2.0 gebruik gaan maken. Daardoor loopt uw schuldpositie verder op;
• -hoewel berichten aangeven dat van de 10 MKB ondernemers er slechts 1 tot 3 de komende tijd niet denken te overleven of die met enige zorg tegemoet zien, vrees ik dat van die overige 7 een belangrijk gedeelte dat niet goed kan inschatten. De boekhouder of accountant heeft het al stervens druk met de reguliere Corona besognes. Bovendien moeten zij betaald worden. En wat is trouwens zeker op basis waarvan zij een prognose kunnen maken?
• -tot zover uw eigen positie. Maar op basis van het voorgaande moet u rekening houden dat een zeker percentage van uw openstaande facturen niet betaald zal gaan worden.

Samengevat: volgens de berichten heeft slechts een minderheid van de MKB ondernemers problemen. Naar mijn mening is dit bezijden de werkelijkheid. Velen zullen daar de komende tijd achter komen, omdat zij hun latente financiële positie niet goed (kunnen) inschatten. Dat kan dan tevens financiële gevolgen voor u en uw MKB (familie)bedrijf hebben.

En dan? Meer lenen of? Je leent alleen meer als je het idee hebt dat je dat te zijner tijd terug kunt betalen. Dat is echter maar zeer de vraag. Je schuldpositie nu ken je, die van straks ken je niet, maar is bij lenen zeker groter. Om de vraag af te maken: meer lenen of toch maar niet? De geluiden in deze richting zijn er al: ‘’liever nu stoppen in plaats van al maar meer schulden!’’. Ook de KvK – die het in verband met Corona prima doet - brengt deze vraag naar voren (11 juni 2020).
Verder is het de vraag of er wel een pakket 3.0 gaat komen en zo ja, met wat voor faciliteiten en onder welke (eventueel beperkende) voorwaarden.

Tot zover deel I
De overige punten 2 tot en met 5 worden in het binnenkort verschijnende deel II behandeld.

Heylsame groet,

Frank Visser
Register Belasting- en Bedrijfsadviseur

T: 06-55701074
E: info@heylsameraed.nl

Knelpunten bij de Coronacrisis en uw MKB familiebedrijf

Wat de Coronacrisis gaat uitwerken, is niet alleen vandaag maar vooral ook in de komende tijd. Nu worden ook de optredende knelpunten en hun impact duidelijker. Daarover gaat deze blog.

Knelpunten

Hiermee bedoel ik zaken die u en uw MKB familiebedrijf direkt en zeker ook daarna, ja zelfs tot in jaren, kunnen gaan raken. Ik kom tot de volgende opsomming:

1. terugbetaling
2. kosten
3. criminelen
4. fraude
5. inkomen
6. vermogen

Ad 1. Terugbetaling

Enkele Coronamaatregelen zijn helemaal ‘onbelast’, waarmee ik bedoel dat u ze niet hoeft terug te betalen. Ook hoeft u er dan geen belasting over te betalen. Alle overige maatregelen hebben echter het karakter van al of niet gedeeltelijk lenen. En een lening moet terugbetaald worden. Ook al lijkt dat moment nog ver weg, dat moment komt een keer. Daarnaast moet u er rente over betalen.
Mijn punt is of u straks, als de termijn verstreken is, wel kúnt aflossen. Waarom? Als u mijn vorige blogs erop na zou lezen, kunt u zich een beeld vormen wat de komende tijd voor uw MKB familiebedrijf zou kunnen gaan betekenen.
Samengevat ben ik van mening dat het ‘all hens on deck’ moet zijn! Of in gewoon Nederlands: het is erop of eronder!

Ad 2. Kosten

Hierover wordt nauwelijks gesproken. Maar terwijl u (veel) minder omzet draait en uw kosten gewoon doorlopen, moet u wel de nota van uw financieel adviseur en/of accountant betalen. Er moet immers soms een verklaring van zo’n deskundige bij de aanvraag gevoegd worden. Verder hebt u hun advies nodig bij het aanvragen van extra krediet. Ten slotte hebt u te maken met – even afgezien van de nodige moeite – de te betalen provisie aan banken bij het afsluiten van extra krediet of een lening. Allemaal extra kosten!

Ad 3. Criminelen

Helaas verdient dit item uw broodnodige(..) aandacht en dus niet alleen die van onze overheidsinstanties. De bedoeling van deze landgenoten is u armer in plaats van ‘’rijker’’ te maken. De volgende zaken hebben zich aangediend:
-Oplichters maken regelmatig gebruik van domain spoofing: het zich voor doen als overheids- of andere gerespecteerde instanties;
-Online fraudeurs maken gebruik van de zwakke plekken in e-mailprotocollen om een bericht te versturen via een zogenaamd legitieme afzender. Voorbeeld:
Hackers maken uw bedrijfsgegevens buit en benaderen u dan zogenaamd als uw leverancier om hún bankrekening bij u te wijzigen. U betaalt dan niet uw leverancier, maar de boef. Dit wordt met het waarschijnlijk nieuwste woord in Nederland ‘’smishing’’ (afgeleid van sms) genoemd.

Ad 4. Fraude

Fraude is van alle tijden en dus ook van nu in verband met de Coronacrisis. Het is mogelijk dat u van een klant het bericht gaat krijgen dat zij helaas failliet zijn gegaan. Bijvoorbeeld:
‘’Dat het zo snel en zo erg erin zou inhakken, wie had dat gedacht? Nou, wij niet. En ja, helaas, er is geen geld meer! We zijn dus spijtig genoeg ook niet in staat om u te betalen. Duizendmaal onze excuses! Het gaat u verder goed. Hoogachtend...’’.
U verzucht: naast alle Corona-ellende ook nog dit! Maar u dient zicht af te vragen: is het wel zo? Zo’n brief is gauw gemaakt, ook door een kwaadwillende klant. Men maakt gewoon misbruik van deze Coronacrisis. Ook nu dient een curator u schriftelijk in kennis te stellen van of een uitstel van betaling of een faillissement.

Ad 5. lnkomen

Met inkomen bedoel ik uw netto of besteedbaar inkomen. Als ondernemer hebt u geen salarisstrook, dus waar hebben we het over? Tja, en de meeste jaarrapporten geven die informatie helaas niet. Voor mij – ook ondernemer – is er één ding zeker: uw inkomen uit uw MKB familiebedrijf zal dalen en daarmee uw besteedbaar inkomen.
Maar voor hoe lang en hoe sterk? Gaat u er maar vanuit voor de eerstkomende jaren. Dit komt door de extra kosten, zoals die hierboven genoemd zijn. Daarnaast uw lagere omzet, die uiteraard doorwerkt in het resultaat. Verder nog incidentele tegenvallers, zoals klanten die hun nota niet meer (kunnen) betalen.
Ten slotte is de mate waarin uw inkomen zal dalen, hier niet aan te geven. Ik raad u aan om dit met uw financieel adviseur en/of accountant voor de komende drie jaren in kaart te gaan brengen. Dat is beter dan dat u achteraf uw schulden niet meer kunt betalen! (excuus voor de door mij gebruikte toonzetting).

Ad 6. Vermogen

Mensen met vermogen zijn - zeker nu - ongetwijfeld in het voordeel. Vermogen levert immers geld op, zoals bijvoorbeeld rente, huur, dividend e.d. Zij kunnen dat (2^e huis of aandeel) ook verkopen, zodat zij aldus aan geldmiddelen kunnen komen en niet hoeven te lenen. Maar uw vermogen zit meestal in het familiebedrijf! Het laat zich na het vorenstaande eenvoudig raden dat uw vermogen – zowel privé als zakelijk - behoorlijk zal interen.

Tot slot: deze Coronacrisis dreigt één grote ellende te worden. U dient daarom in actie komen om uw familiebedrijf te behouden. Dit kunt u doen door de actiepunten, genoemd in mijn eerder verschenen blogs over Corona en het MKB familiebedrijf, ter hand te nemen. Daarnaast het advies op te volgen dat ik u hierboven, in Ad 5, gegeven heb.
Ik hoop – naast een spoedig einde van het Coronavirus – dat mijn blogs u zullen aanzetten tot actie. Ook ben ik bereid u in deze cruciale fase bij te staan! Mijn contactgegevens staan hieronder weergegeven.

Heylsame groet,

Frank Visser
Register Belasting- en Bedrijfsadviseur

T: 06-55701074
E: info@heylsameraed.nl

Wat de pers zegt over de Corona-crisis en uw MKB familiebedrijf

Heel langzaam wordt steeds duidelijker wat de Corona-crisis gaat betekenen. En dat niet alleen voor vandaag maar vooral ook voor de komende tijd. Ook persberichten geven dat aan. Ik heb daarvan enkele verzameld en dan vanuit mijn professie gericht op het MKB familiebedrijf.

Nieuws van de Banken

Als eerste dit citaat van medio april, dat ik integraal opneem, omdat het een duidelijke verwachting geeft van de komende tijd:
‘’Zoals verwacht stevent de eurozone af op een diepe recessie. Recente cijfers wijzen op de grootste krimp sinds jaren. Door het belang van onze export behoort de NL economie met min 7,5% tot de zwaarst getroffen landen.

Steunpakket niet genoeg

• Rabobank denkt dat de recessie in Nederland erger zal zijn dan die in 2009. De hardst geraakte sectoren zijn volgens de bank: de horeca, de landbouw, de industrie en delen van de zakelijke dienstverlening. De verwachting is dat de werkloosheid de komende maanden hard oploopt en dat het steunpakket van de overheid een diepe recessie niet kan voorkomen.

Flexibele schil

• ING verwacht dat de krimp in de hele eurozone dit tweede kwartaal uitkomt op 7,7%. In Nederland wordt in het tweede kwartaal een krimp van 10,6% verwacht, waarmee ons land het hardst getroffen is in de eurozone. Dat komt vooral door de omvangrijke flexschil, wat inhoudt dat een relatief groot deel van de zzp’ers, uitzendkrachten en mensen met nul-urencontracten nu zijn werk of baan verliest.
• Daarnaast is Nederland, net zoals Duitsland, een relatief open economie. Het is heel afhankelijk van handel met het buitenland en die ligt nu grotendeels stil. Ook reageert de consument in Nederland vaak krachtiger op inkomensschokken. Dat heeft te maken met onze gedwongen pensioenbesparingen, waardoor er weinig vrije besparingen zijn en de mensen daardoor vaak geen echte buffer hebben.
• ING rekent erop dat de Nederlandse economie, zodra de crisis voorbij is, sneller terugveert naar haar oude niveau dan die van de andere eurolanden.’’ Tot zover dit citaat.

Nieuws van MKB Nederland

Bedrijven die nog weinig effecten ervaren van de coronacrisis, zijn bijna niet meer te vinden. In veel branches wordt betwijfeld of het huidige steunpakket voldoende is. Dat komt naar voren uit een enquête onder en de leden van MKB-Nederland en VNO-NCW die is uitgevoerd tussen 18 en 20 april. De online vragenlijst is door 123 brancheorganisaties ingevuld. Voor 93 procent geldt dat ze nu al enigszins tot zwaar getroffen worden, waarbij 58 procent meldt dat de situatie de afgelopen maand verder is verslechterd.

 Omzetdaling en verlies aan werkgelegenheid

• De reële gevolgen van de coronacrisis worden steeds duidelijker, constateren de werkgeversorganisaties op basis van de enquête. Waar vorige maand nog minder dan de helft van de branches een omzetdaling meldden van meer dan 20 procent, is dat nu 2/3 (twee derde). De verwachtingen over de werkgelegenheid houden daarmee gelijke tred: 76 procent verwacht een beperkte tot sterke daling van de werkgelegenheid.

Steunmaatregelen hebben effect, maar zijn niet genoeg

• Door de steunmaatregelen is het percentage dat aangeeft te verwachten dat ondernemingen niet aan verplichtingen voor bestaand krediet kunnen voldoen ten opzichte van vorige maand gedaald van 65 naar 33 procent. Twijfel is er echter bij branches of hun achterban genoeg heeft aan het steunpakket.

Veel onzekerheid over overlevingskansen

• Bijna 60 procent van de branches voorziet dat bedrijven met het huidige steunpakket het hoofd niet langer dan 3 maanden nog boven water kunnen houden. Veel branches verwachten dat na de zomer de effecten in hun deel van de keten pas echt merkbaar worden. Ook het feit dat nog niet helder is hoe de steunmaatregelen er na de zomer uit zien, leidt tot veel onzekerheid.

Minder voorgenomen investeringen

• Daar lijden vooral de voorgenomen investeringen onder. Zo’n 45 procent verwacht dat er veel minder geïnvesteerd gaat worden in hun branche, nog eens 43 dat er iets minder geïnvesteerd wordt. Dit duidt op een verzwakt verdienvermogen bij bedrijven en is een slecht teken voor een snel en structureel herstel van de economie en de werkgelegenheid.

Mogelijkheden voor 1,5 meter economie

• Wel zien veel branchedirecteuren mogelijkheden voor de anderhalve meter-economie. Ruim 70 procent ziet daar kansen toe, vooral via de sectorprotocollen die door velen al zijn opgesteld. Veel branches geven wel aan dat dit afhangt van de beschikbaarheid van beschermingsmiddelen (29 procent) en financiële steun om te komen tot een rendabele business case (24 procent). In die nieuwe situatie zullen veel ondernemers immers nog steeds verlies maken, doordat zij substantieel minder klanten krijgen dan normaal.

Tot slot is mijn advies: kom in actie!

Deze Corona-crisis dreigt één grote ellende te worden. U dient daarom in actie komen om uw familiebedrijf te behouden. Dit kunt u doen aan de hand van de actiepunten in mijn voorgaande blogs over Corona en het MKB familiebedrijf.

Ik hoop – naast een spoedig einde van de Corona-crisis – dat mijn blogs u helpen om in actie te komen. Vanzelfsprekend ben ik ook bereid u in deze cruciale fase bij te staan! Mijn contactgegevens vindt u hieronder.

Heylsame groet,

Frank Visser
Register Belasting- en Bedrijfsadviseur

T: 06-55701074
E: info@heylsameraed.nl

Wat kunt u nu gaan doen om de Corona-crisis door te komen met uw MKB familiebedrijf?

In mijn eerste blog van deze serie gaf ik een inleiding op de huidige doorsnee stand van zaken in het MKB familiebedrijf. In het tweede blog werd deze stand van zaken aan de hand van vragen nader geanalyseerd. In deze derde en laatste blog doe ik voorstellen en handvatten om mee aan de slag te gaan, opdat u de aanhoudende Corona-crisis zo goed mogelijk doorkomt.

Waarom voorstellen om de komende tijd zo goed mogelijk door te komen?

Ik zal er geen doekjes om winden, onze situatie vanwege Corona is ernstig, kijkend naar de wereld om ons heen. Dit is absoluut niet anders voor veel familiebedrijven. Zonder cru te willen zijn, moet ik stellen dat zonder ver(der)gaande maatregelen een substantiële groep van de MKB familiebedrijven behoorlijke risico’s loopt met betrekking tot haar voortbestaan!

Wat zijn de risico’s voor uw bedrijf (buiten Corona om)?

Er is niet of onvoldoende gereageerd op veranderingen, zoals:

• uw producten of artikelen assortiment raakt, al of niet gedeeltelijk, ‘uit’
• u wordt door nieuwe items van concurrenten weggedrukt
• of door veranderend klantgedrag, zoals webwinkels
• en door internationale concurrentie, zoals bijvoorbeeld Amazon’s komst naar Nederland
• door het veranderend ondernemersklimaat: PFAS, stilstof, het klimaat zelf, duurzaamheid enz.

Verder:

• mismanagement: door pech of inadequate besluiten
• geen krediet kunnen krijgen doordat er teveel privé uit de zaak is gehaald
• uzelf en uw personeel: ongeval, ziekte, arbeidsongeschiktheid, burn-out, overlijden.

Wat zijn de specifieke risico’s voor uw bedrijf door Corona?

• klanten zijn failliet gegaan, uw vordering kunt u afboeken
• u zou vast personeel willen ontslaan, maar dat is nu nog lastiger geworden
• (los-vast personeel is er al uit, zoals flexwerkers, nul-uren en andere tijdelijke krachten)
• kostenbesparingen (niet de vaste lasten!) zijn er bijna niet meer
• de financiële middelen raken uitgeput en de bank wil niet verder financieren
• daardoor kunt u uw personeel en uw leveranciers niet meer betalen
• u draait vervolgens minder omzet
• u komt ten slotte in een vicieuze neerwaartse spiraal terecht.

Actiepunten om deze risico’s voor uw familiebedrijf zo goed mogelijk af te dekken?

• maximaal gebruik gaan maken van de Corona-subsidies en kredietfaciliteiten!
• klanten: neem contact met ze op, informeer hoe het met ze gaat en wat u nog kunt doen
• personeel: vertel ze dat zonder tijdelijk loonoffer er snel WW kan komen
• besparen op inkoop (leverancier wordt voorraadhouder), dienstverleners (adviseurs e.d.)
• geen privé/salaris meer opnemen en uw spaargeld naar de zaak overboeken
• zo spoedig mogelijk een afspraak maken met de huisbankier en dit optimaal voorbereiden
• neem contact op met concullega’s voor inspiratie of samenwerking: wie weet wat er uit voortkomt
• wees innovatief en richt u op expansie: u móet wel, anders drukken de vaste lasten u straks ‘onder de streep’.

Verder:

• zoek een zakelijke buddy (vertrouwenspersoon om te spiegelen, te klankborden)
• accepteer dat sommige risico’s niet zijn af te dekken; breng ze wel in kaart
• doe een SWOT-analyse (sterke-zwakke kanten analyse) of laat die bij uw bedrijf doen
• plan uw tijd niet 100% vol, houd ruimte voor inspiratie, overdenking en zoeken
• doe waar u goed in bent en laat anderen doen wat u minder goed afgaat
• en u kunt de vragen in mijn tweede blog als checklist gebruiken.

Tot slot: Heel veel succes en sterkte gewenst!

Deze Coronatijd dreigt één grote ellende te worden. U moet daarom in actie komen om uw familiebedrijf te behouden. Dit kunt u doen door bovengenoemde actiepunten ter harte te nemen. Ik hoop – naast een spoedig einde van Corona – dat het bovenstaande u daarbij zal helpen. Ook ben ik bereid u in deze cruciale fase bij te staan! Mijn contactgegevens staan hieronder weergegeven. Ik wens u naast blijvende gezondheid, veel succes toe met uw uitdagingen!

Heylsame groet,

Frank Visser
Register Belasting- en Bedrijfsadviseur

T: 06-55701074

E: info@heylsameraed.nl

Wat te doen met het Corona-effect op uw MKB familiebedrijf?

Deze, door het Coronavirus, helaas zeer actueel geworden vraag, geldt niet alleen voor vandaag, maar ook voor de komende tijd! Deze crisis is zonder twijfel erg ingrijpend voor veel MKB familiebedrijven. Ter illustratie dit citaat van de KvK van 16 april 2020: ‘’Uit een peiling van de KvK blijkt dat 25% van de bedrijven tot tien werknemers nu al in financiële problemen zit door de corona-uitbraak en de quarantainemaatregelen.’’

In mijn vorige blog gaf ik een inleiding op de huidige doorsnee stand van zaken in het MKB familiebedrijf. In deze tweede blog, die op de eerste aansluit, wordt deze stand van zaken aan de hand van vragen nader geanalyseerd. U kunt deze vragen, die als het ware een business-scan zijn, gebruiken als een checklist voor uw eigen bedrijf. Deze geven u, vooral in deze crisistijd, een goed beeld van eventuele actiepunten. Daar waar van toepassing, zijn de vragen aangevuld met relevante items van de Corona-maatregelen.

Analyse van de doorsnee stand van zaken in het MKB familiebedrijf

Uitgaande van de titel van deze blog en rekening houdend met de te verwachten gang van zaken op de korte termijn, zijn er de volgende vragen en soms een enkele opmerking te stellen:

• bedrijfsleiding: stel u en/of uw vrouw of de voorman valt/vallen (door Corona) (tijdelijk) weg: -hoe loopt het dan met de in- en verkoop dan wel de productie? En hoe met de financiële administratie? Welke overige zaken (tekeningsbevoegdheid!) zijn er in dit verband geregeld? En ook vastgelegd?
• kinderen: hebben ze interesse getoond in uw onderneming? Zo ja, allebei? Is hier bij (verdere) opleidings-/studiekeuze ook gezamenlijk over gesproken? Zijn ze op dit moment (gezond) thuis?
• financiële administratie: omvat dat alleen de dagelijkse boekhouding of ook de budgettering, de periodieke rapportage en de analyse ervan? In verband hiermee en verder professionalisering: hoe pro-actief is de boekhouder of accountant? Wordt u door hen over Corona goed geïnformeerd en eventueel ondersteund?
• personeel: is er een (vorm van) personeelsbeleid? Wordt de CAO geheel en correct toegepast? Is het personeel goed verzekerd? Hebt u periodiek gesprekken met hen en hebben die ook enige structuur? Wat doet de meewerkend voorman precies? Wordt de loonadministratie intern gedaan of uitbesteed? Zijn de Corona-maatregelen toegepast (1,5 meter afstand, loon- en andere subsidies en eventueel extra krediet aangevraagd)?
• klanten: geldt ‘de klant is koning’ wel voor allemaal? En komen ze alleen uit NL? Zo niet, is er dan een kredietverzekering? Is er een (vorm van) klantenbeheerssysteem? Hoe denkt u over ‘factoring’? Wordt de (klant met z’n) omzet geanalyseerd en vergeleken met het budget? Hebt u uw klanten geïnformeerd over de bij u geldende Corona-maatregelen?
• concurrentie: kent u al uw concurrenten, doet u onderzoek naar ze? Zo ja, wanneer, bij wie en hoe vaak? Is Corona voor u een reden om eens (tele)contact op te nemen?
• expansie: is dat in NL nog mogelijk? Zo ja, kan dat nu aangepakt worden? Als alleen groei door export mogelijk is, hoe staat u daar dan tegenover? Wat zijn dan eventueel blokkades? Door Corona is de (export)dekking ruimer geworden.
• leveranciers: zoekt u nog naar alternatieven, die qua prijs/kwaliteit ten minste evengoed of zelfs beter zijn? Houdt u elk jaar a.d.h.v. het inkoopbudget gesprekken over prijzen, kortingen en de omzetbonus? Hebt u uw leveranciers geïnformeerd over de bij u geldende Corona-maatregelen?

Overige zaken van uw bedrijfsvoering:

• verzekeringen: worden die alle bij één assurantiekantoor afgesloten? En komen die geregeld bij u over de vloer? En wat is hun waarde voor u? Of is het wellicht toch een optie om eens online kijken?
• huisbankier: Welke is het? En welke kredietafspraak ligt er? Is er periodiek contact, een gesprek? Geven ze actuele info wat u mogelijk een besparing oplevert (tussentijds aflossen of herfinancieren)? En hoe staat uw bedrijf bij hén bekend (hoe solvabel zien zij u)? Zouden ze u –zeker nu met Corona- redelijk gemakkelijk (extra) krediet of financiering willen verstrekken?
• notaris: is deze ook fiscaal jurist? Of tenminste estateplanner of werkt er een fiscalist op dat kantoor? En is het nu mogelijk online een (levens)testament of iets dergelijks af te sluiten?
• vastleggingen: wordt van alle afspraken altijd een vastlegging gemaakt, dan wel opgevraagd? En is hier een eenduidig en toegankelijk systeem van voorhanden? Geldt dit ook voor alle contracten, polissen, statuten, testamenten, kortom alle ‘’waardepapieren’’?
• back-up: wordt er geregeld een back-up van uw computer gemaakt? En waar wordt die bewaard?
• is er iets gedaan tegen cybercrime (de internetgevaren als hackers, fishing, malware en dergelijke)?
• zijn de op- en aanmerkingen van de boekhouder of accountant ook gerealiseerd (interne organisatie, bijvoorbeeld functiescheiding, gegevensbescherming en dergelijke)?

Tot slot: een hart onder uw riem!

Deze Corona-tijd is één grote ellende. Toch kunt u van de nood een beetje een deugd maken. Dit kunt u doen door eens na te gaan wat eigenlijk al geregeld had moeten zijn. Ik hoop – naast een spoedig einde van deze Corona-crisis en de noodzakelijke maatregelen – dat bovenstaande vragen u daarbij zullen helpen.

Heylsame groet,

Frank Visser
Register Belasting- en Bedrijfsadviseur

Telefoonnummer: 06-55701074

Of stuur mij een email op: info@heylsameraed.nl

Wat is het Corona-effect op uw MKB familiebedrijf?

Deze, door het Coronavirus, helaas zeer actueel geworden vraag, geldt niet alleen voor vandaag, maar ook voor de komende tijd! In dit blog richt ik mij op de komende 3 jaren, echter dat is - afhankelijk van de branche - soms al veel te lang! Want wat te denken van de huidige situatie en de nijpende problemen voor de korte termijn?! Als Adviseur Familiebedrijven met jarenlange ervaring heb ik dit ook nog nooit meegemaakt. Ik neem u graag mee in een inventarisatie van de stand van zaken in het MKB Familiebedrijf. Mijn eerste blog geeft een inleiding op de huidige, wel globale doorsnee van de stand van zaken in het MKB familiebedrijf. In het tweede blog wordt deze stand van zaken via vragen geanalyseerd en ten slotte doe ik in het derde en laatste blog van deze serie voorstellen om de komende tijd zo goed mogelijk door te komen.

Inleiding globale doorsnee stand van zaken in het MKB familiebedrijf

Ik kies uit de CBS informatie ‘Aantal familiebedrijven in Nederland (2017)’ de eerste groep. Die heeft de volgende kenmerken: aantal werknemers 1-10, aantal familiebedrijven 245.500 (zijnde 75% van het totale aantal bedrijven in deze klasse). Er zijn in totaal ruim 275.000 familiebedrijven in Nederland.

N.B.: de circa 1 miljoen (!) zzp’ers vallen - naar mijn mening ten onrechte - buiten de boot, omdat zij (loontechnisch) veelal geen werknemer(s) hebben.

Huidige, gechargeerde doorsnee stand van zaken in het MKB familiebedrijf

Deze gekozen groep, die maar liefst 90% van alle familiebedrijven vertegenwoordigt, heeft de volgende kenmerken. Er zijn – naast een of meer gezins-/familieleden - gemiddeld 5 werknemers actief. Hierna volgen gedetailleerd de overige kenmerken*.

Gelet op de deelnemerslijst van enkele recente beurzen is de rechtsvorm veelal de B.V. Toch zou het een misser zijn om de persoonsrechtsvormen (éénmanszaak, vennootschap en maatschap) te vergeten!

*Opsomming overige kenmerken:

-het familiebedrijf doet zelf de financiële administratie (moeder);

-men heeft daarnaast een externe boekhouder of accountant;

-het familiebedrijf is redelijk goed gezond (liquide en solvabel);

-vader is de directeur, moeder denkt en helpt mee. Ze hebben een zoon en een dochter;

-één van de 5 werknemers is meewerkend voorman. Vader doet verder praktisch alles, moeder vangt overige zaken zo goed mogelijk op;

-het personeel is er al jaren, er is een CAO boekje;

-voorraden worden in de gaten gehouden, maar niet periodiek geteld;

-de klanten zijn koning, zonder enige (bestel/levertijd)beperking. Bovendien is het begrip Creditmanagement onbekend. De klanten zijn trouw, mede daarom is er geen acquisitie;

-men heeft al jaren dezelfde leveranciers. Datzelfde geldt voor zaken als verzekeringen, de huisbankier, de notaris en de externe boekhouder of accountant;

-er is geen cameratoezicht, inbraakbeveiliging, noch enige vorm van bescherming tegen cybercrime;

-vader en moeder zijn midden vijftig, beide kinderen studeren;

-er is een redelijk grote familiekring, niet werkzaam in het familiebedrijf.

Tussenconclusie

Het lijkt allemaal zo gek nog niet. Alles loopt zoals ze gewend zijn en daar hebben ze vrede mee. Of……., steken ze ‘hun kop in het zand’? Dat is een kwestie van eerlijk zijn. Een aanzet daartoe is het – tezamen met bijvoorbeeld ondergetekende – analyseren van de stand van zaken. Dat doe ik in het tweede blog van deze serie, die u volgende week kunt verwachten.

Heylsame groet,

Frank Visser
Register Belasting- en Bedrijfsadviseur

T: 06-55701074

E: info@heylsameraed.nl

Case: werknemer als mede-eigenaar in het Familiebedrijf

Graag geef ik u opnieuw een kijkje in de keuken van het adviseren en begeleiden van familiebedrijven bij overname of bedrijfsoverdracht. Dit soort cases geven een goed beeld van de werkwijze en de toegevoegde waarde van mij als Adviseur Familiebedrijven. Mijn samenwerking met deze bedrijven is namelijk intensief en persoonlijk, omdat het gaat om mensen en grote belangen. Erg belangrijk dus om als adviseur zorgvuldig te zijn, en het vraagt ook het nodige van alle betrokkenen. 

Het bedrijf van de familie De Boer (de familienaam is gefingeerd) bestaat uit de ouders met hun enig kind, een dochter. Het is een regionaal opererend handelsbedrijf en staat uitstekend bekend. Afspraken worden goed nagekomen en de geleverde goederen zijn nooit over de houdbaarheidsdatum.

‘Golden boy’

Wat niet zo vaak voorkomt, is dat een werknemer ‘in’ het familiebedrijf wil. Dat wil zeggen mede-eigenaar wordt. Dit gebeurt nooit zo maar, en is doorgaans het gevolg van een langjarige dienstbetrekking en/of een ontstane warme familieband. In het geval van de familie De Boer was dit laatste het geval. De medewerker in kwestie was zogezegd een ‘golden boy’. Een talentvolle verkoper, waarmee de klanten figuurlijk wegliepen. Ook dochterlief vond hem onweerstaanbaar en ze kregen een relatie. Reden temeer om hem aan het familiebedrijf te binden, zo vonden de ouders. De dochter was het daar meer dan roerend mee eens, zodat ze al gauw getrouwd waren.

Gevoelsmatige haarscheurtjes

Na enige tijd kreeg moeder, die de financiële administratie doet, gevoelsmatig het idee dat dingen niet (meer) klopten. Ze kon er alleen de vinger niet op leggen. Het gevoel was dusdanig sterk, dat ze contact met mij opnam.

Helaas is het werk van een onafhankelijk adviseur ook wel eens ongemakkelijk en pijnlijk.

In dit geval leidde het tot een vervelende breuk. Naast zakelijk, is dat vooral emotioneel een hard gelag. Inmiddels is dochterlief, nadat ze de klap van de echtscheiding heeft verwerkt, nu weer aan het daten. Ik loop echter op de gang van zaken vooruit.

Deal?

Want wat was er dan aan de hand? Hij had met enkele klanten de volgende deal gesloten: hij leverde ‘franco’ (zonder factuur) en zij betaalden hem zwart (in contant geld). Iedereen - binnen de deal dan - happy!

Onderzoek

Tijdens het door mij voorgestelde en geregisseerde onderzoek, bleek de zogenaamde goederenbeweging niet te kloppen. In gewoon Nederlands: er miste omzet. Samen met  moeder bedachten we een markering (codering) op een serie artikelen. Hierdoor konden we uiteindelijk aantonen dat er gefraudeerd was. Op papier ingekochte en niet verkochte goederen waren niet meer aanwezig. Er klopte dus daadwerkelijk iets niet. Toen brak de moeilijke fase aan van het uitzoeken wie daar verantwoordelijk voor was.

Confrontatie 

Dit was het moment dat ik adviseerde om een recherchebureau in te schakelen. In geval van een mogelijk misdrijf, is dit vaak een goede optie. Met behulp van een extern bureau Bedrijfsrecherche hebben we de dader kunnen betrappen. Het bleek schoonzoon Golden boy te zijn, zonder medeweten van zijn vrouw. Confrontatie kon niet uitblijven en ook - uiteindelijk – zijn toegeven niet. Uit het onderzoek bleek schoonzoon verder heel wat zakgeld te hebben, wat hij niet kon verantwoorden.

 ‘Zwart schaap’

De familie deed aangifte en hoe pijnlijk ook, de dochter ging weg bij haar man en woont weer thuis. Verder was het heel pijnlijk dat hier onschuldigen toch medeplichtig konden zijn en daardoor tot de verdachten moesten worden gerekend. Al met al dus een ‘’case’’ met helaas veel verliezers en maar enkele lichtpuntjes.

Tot slot

Bent u na het bovenstaande als eigenaar, het liefst tezamen met uw gehele gezin/familie, tot de overtuiging gekomen dat u hulp kunt gebruiken van een onafhankelijke derde? Dan sta ik u graag bij. U kunt me bellen of e-mailen.

Met Heylsame groet,

Frank Visser
Register Belasting- en Bedrijfsadviseur

T: 06-55701074
E: info@heylsameraed.nl

Case: Overname van Familiebedrijf Cafetaria Janssen

Graag geef ik u een kijkje in de keuken van het adviseren en begeleiden van familiebedrijven bij overname of bedrijfsoverdracht. Dit soort cases geven een goed beeld van de werkwijze en de toegevoegde waarde van mij als Adviseur Familiebedrijven. Mijn bemoeienis met deze bedrijven is namelijk intensief en persoonlijk, omdat het gaat om mensen en grote belangen. Erg belangrijk dus om als adviseur zorgvuldig te zijn, en het vraagt ook het nodige van alle betrokkenen.

Het Cafetaria van de Familie Janssen

In het geval van Cafetaria Janssen, runde het echtpaar de zaak. Ze hebben 2 kinderen. Zoonlief hielp mee zoveel als school en huiswerk dat toelieten. Tot teleurstelling van de ouders had de dochter geen interesse in het bedrijf, wat bij haar ouders zorgde voor gemengde gevoelens. Uiteindelijk ging ze studeren en mochten haar ouders haar ook nog eens ondersteunen, want tijd voor een bijbaantje had ze niet. De zoon daarentegen wilde graag bij zijn ouders in de zaak komen en meebouwen aan het bedrijf voor de toekomst. De vraag was toen, wat te doen met de dochter en haar belangen en rechten (erfenis) in de toekomst van het bedrijf.

"Moeten we onze dochter soms uitkopen?"

Bij een periodieke bespreking kaartte het echtpaar de situatie aan. Wat ik ervan vond, was hun vraag. "En moeten we haar soms uitkopen?". Dit soort vragen komen vaak voor in het familiebedrijf. Zorgen over toekomstige situaties zijn normaal en begrijpelijk. Belangrijk is dan om grip te geven op scenario's, maar vooral advies te geven uit ervaring met situaties als deze.

De mogelijke scenario's op een rij

Na een aantal toekomstgerichte vragen te hebben gesteld, kwam ik tot dit voorstel. Ik maak een plan van aanpak, waarin diverse scenario's zijn opgenomen, wat ik vervolgens de eerstvolgende keer toelicht. ‘’Of de kinderen er ook bij moeten zijn?’’ vroegen de ouders. ‘’In principe wel’’, antwoordde ik, ‘’maar laten we eerst eens met z’n 3-en bepalen wat jullie nou precies willen’’. Nadat ik globaal de opties met hun gevolgen geschetst had, begeleidde ik de ouders naar een principe-keuze welke het beste paste bij hun ideeën. Aansluitend gingen we samen met de kinderen in gesprek. We informeerden ze daar over de mogelijke scenario's voor de toekomst, de principe-keuze van hun ouders en wanneer het wat de ouders betreft zou gaan  plaatsvinden.

Advies voor familiebedrijf én gezin

Zo gezegd, zo gedaan. Bij die eerstvolgende bespreking schetste ik de fiscale, financiële en juridische (on)mogelijkheden en benadrukte de menselijke kant, te weten hun gezin. Ik legde uit dat ze in de toekomst geen spijt zouden moeten krijgen van keuzes van nu, want de ervaring leert dat er nog heel veel kan veranderen. Binnen een gezin of familie moet je daarom zorgvuldig handelen en rationeel afstemmen met alle betrokkenen om heftige emoties te voorkomen, zowel nu als in de toekomst. We stelden gezamenlijk vast dat een en ander nog niet zo eenvoudig was en besloten er meer tijd voor te nemen.

Deze tamelijk eenvoudige case kostte uiteindelijk bijna 2 jaren. Er zijn onder mijn regie levenstestamenten gekomen en de testamenten zijn aangepast. De rechtsvorm is uitgebreid met 2 (!) personen en het is daarom nu echt een familiebedrijf geworden!

Komt u dit bekend voor?

Spelen in uw familiebedrijf soortgelijke vragen? Bent u als eigenaar, het liefst tezamen met uw gehele gezin/familie, tot de overtuiging gekomen dat u het overnametraject het beste met een onafhankelijke derde kunt afleggen? Dan hoor ik graag van  u!

Met Heylsame groet,

Frank Visser
Register Belasting- en Bedrijfsadviseur

T: 06-55701074
E: info@heylsameraed.nl